Wanneer ik een joodse spreuk omvorm om deze in mijn eigen woorden met u te delen, dan wordt het als volgt: ‘Wanneer iemand bezorgd is vanwege de eigen missers en eigenwijsheid, dan blijft hij wijs. Maar wanneer de eigen wijsheid sterker is dan het besef van wat niet goed is (de zonde), dan verdwijnt de wijsheid’.
Misschien een zin om twee keer te lezen?
Er staat zoveel in. Neem alleen al ‘wijsheid’. In Psalm 111 (vers 10) staat dat het begin van wijsheid het ontzag is voor de HEER. En dan is het echt niet zo, dat wijsheid betekent dat je veel weet of denkt het leven wel te kennen. Wijsheid, het gaat daarbij om levenservaring en levenskunst. Maar dan vanuit ontzag voor God. Ontzag, niet vanuit angst. Een misverstand dat nog wel eens voorbijkwam toen er nog werd vertaald als ‘vreze des HEREN’. Ontzag vanuit respect, verwondering en dankbaarheid, dat is waar het om gaat.
In een grijs verleden, was er in een deel van de kerk nogal wat ophef over de uitspraak: ‘Wij weten het beter dan Paulus’. Wat daar ook mee bedoeld werd, het stond en staat dwars op wat ik ooit hoorde van professor Gispen, hoogleraar Hebreeuws aan de Vrije Universiteit. Hij zei tijdens een college: ‘De hoogste wijsheid is, te durven zeggen: ‘Ik weet het niet’. Er is zoveel te ontdekken, dat we er meer dan een heel leven voor nodig zouden hebben om er achter te komen wat het allemaal betekent. En met ‘allemaal’ bedoel ik dan wat er in de Bijbel staat, wat geloven inhoudt, wat zich in ons leven zoal voordoet, wat Gods bedoeling is, enz. Een beetje bescheidenheid is nog niet zo gek. Het helpt zeker om te blijven beseffen dat wij levenslang hebben als leerlingen van Jezus. Er zijn dingen waar een mens van uit mag gaan, ook al is het niet te bevatten. Neem liefde. Is dat een stofje in het brein? Wie dat denkt (en gelooft) mist het mysterie er van. De liefde van God zou een stofje zijn in een goddelijk brein? Een liefde met dergelijk grote gevolgen? En haal het maar wat dichterbij. Waarom houdt een mens van vrouw, man, kinderen en kleinkinderen? Ongetwijfeld zal er iemand zijn die dan zegt dat dit is vanwege eigenbelang en voortzetting van het geslacht. Misschien speelt dat mee, maar het kan nooit de reden zijn waarom mensen zich voor elkaar blijven inzetten.
Het ontzag, het respect voor God, om wie Hij is en om wat Hij deed en doet, raakt je wanneer je begint te ontdekken dat Hij met je te maken heeft en wil hebben. Onvoorstelbaar, maar waar. Iets om blijvend dankbaar voor te zijn. Iets om bepalend te laten worden voor je manier van leven en samenleven.
Hoe wijs een mens ook is of denkt te zijn, wie meent het wel te weten en dus ‘klaar’ te zijn, verstard en roest vast. Leerlingen zijn we en blijven we. Gelukkig maar, want er is zoveel te ontdekken, te ontvangen, te verbeteren.
