Waar zoek je 'het'?

Lachend kwam ze thuis, mijn hospita in Amsterdam. Het is zo ongeveer 50 jaar geleden. Op mijn vraag wat er zo grappig was, vertelde zij dat ze terugkwam van wat tot de vorige week huisvrouwengymnastiek had geheten en nu was omgedoopt tot yoga. Zij vond het vermakelijk.

Inmiddels is het verschijnsel zodanig ingeburgerd, dat ook huisartsen het kunnen voorschrijven. Oorspronkelijk ging het bij yoga om de ontwikkeling van concentratie, die leidde tot ‘mystieke inkeer’. Een religieuze oefening binnen het Brahmanisme. Voor – naar ik aanneem – de meeste beoefenaars nu, gaat het niet zozeer om iets dat te maken heeft met welk geloof dan ook. Concentratie, rust, ontspanning, e.d. Dat zijn de zaken die men zoekt. Het lijkt er op, dat ditzelfde zo ongeveer wordt gezocht in mindfulness. Dan gaat het er om jezelf te trainen, zodat je met aandacht gaat leven en meer en meer vrij komt van spanning, stress en hinderlijke gedachten.

Het lijken mij allemaal nuttige zaken, maar het roept ook vragen op. Niet zozeer het lichamelijke aspect, de oefeningen. Mijn vragen hebben meer te maken met de bronnen waaruit wordt geput en met de doelen.

Yoga bijvoorbeeld was toch een methode om ‘de weg naar binnen’ te vinden. Natuurlijk kun je proberen de beschikbare oefeningen helemaal los te koppelen van waarvoor deze zijn ontwikkeld – dan is het weer een vorm van gymnastiek. Maar lukt dat echt? Ik heb er geen ervaring mee, maar ik vraag het me wel af. En mindfulness? Ontspannen, vrij worden? Is dat niet wat mogelijk is door Jezus? Wordt nu geprobeerd om wat Hij heeft beloofd te bereiken zonder Hem?

Uiteindelijk is dat de vraag die ik mijzelf stel. Hoe is het mogelijk, dat wij – ook wij, christenen – van alles proberen om de kwaliteit van ons leven te verbeteren en daarbij voorbijgaan aan wat we zelf in huis hebben? We zoeken het in praktijken die of volledig van onze eigen mogelijkheden uitgaan en/of in wat we lenen van andere godsdiensten. Zijn we onze eigen traditie dan helemaal kwijt? Stel dat een kerk een cursus meditatie aanbiedt, zou er veel belangstelling voor bestaan? Terwijl we in de loop van de eeuwen enorm veel kennis hebben opgedaan daarover. Een cursus ‘stille tijd’? Meditatief bijbellezen, leren bidden?

Het is op dit terrein behoorlijk stil gebleven in kerkelijk Nederland, terwijl de markt geweldig groeit. Er is dus duidelijk veel behoefte aan meditatie, aan de mystieke kant van de geloofsbeleving. Gelukkig zijn er kloosterretraites, is er ‘De Spil’, een centrum in Maarssen, e.a. Maar in onze eigen gemeenten?

Vrede, belooft Jezus. Vrede, midden in alle stormen die ons kunnen raken. Misschien moeten we ons meer afvragen wat Hij daarmee bedoelt. Zouden we wat gerichter moeten nadenken over wat Paulus bedoelt als hij ons oproept tot vreugde. Niet omdat ‘alles goed’ zou zijn, maar omdat ‘de Heer nabij is’ (Filippenzen 4, vers 4 en 5).

Ik vrees, dat we als christenen nogal wat laten liggen. Zaken waar menigeen behoefte aan heeft en die onze Heer zouden eren.