Het is wonderlijk, wanneer je iets van plan bent en voordat je met de uitvoering begint komt er van alles op je pad dat met het onderwerp te maken heeft. Mij overkwam dat, toen ik had bedacht waar ik over zou schrijven deze keer.
Het begon toen ik op weg was naar het Begijnhof in Amsterdam. Achter het Joods Historisch Museum langs liep ik over de Onderwijzerhof (genoemd naar een opperrabijn; eerste helft vorige eeuw) en kwam op de Nieuwe Amstelstraat. Een kleine straat, waar vroeger veel arme joodse gezinnen woonden. Het werd een adembenemende passage. Nooit eerder zag ik zoveel ‘Stolpersteine’ over zo’n kleine afstand. Voor ieder huis lagen ze. Zes, zeven, acht stuks. Ouderen, maar ook veel kinderen waren hier weggesleept om vermoord te worden. Het is trouwens altijd een indringende en ook schokkende bezigheid om bij deze kleine gedenkstenen stil te staan en de namen en data te lezen. Schokkend ook, omdat al in 1942 veel joodse Amsterdammers op transport werden gezet naar de vernietiging. Zo vroeg al – was dat wel doorgedrongen in die tijd in de rest van ons land?
Mijn plan was er dus en toen meldden de media dat ongelooflijk veel jongvolwassenen in Nederland weinig tot niets wisten van de Jodenmoord of niet geloofden dat het waar was of dat het er inderdaad miljoenen waren die vernietigd waren. Mijn reactie toen ik dat hoorde en daarover las, was: Kom maar eens langs, dan gaan we samen door de buurt wandelen en lopen we ook eens door het Nationaal Holocaust Namenmonument. Dan gaan we in de Nieuwe Amstelstraat tien minuten stilstaan voor elk huis, om de namen, de data en de eindbestemmingen (Sobibor, Bergen-Belsen, Auschwitz, Neuengamme, enz.) tot ons te laten doordringen. Zou het helpen?
En nu geschiedenis geen examenvak meer is (las ik kortgeleden), hoe ontdek je dan wat er gebeurd is en wat daarvan de gevolgen zijn?
Goed, genoeg zorgelijks. Oppassen natuurlijk dat ik niet een bejaarde mopperaar wordt. Maar ik hoop van harte, dat er meer gedeeld kan en gaat worden over wat wij mensen elkaar zoal aan doen.
Pas hoorde ik iemand zeggen, dat krant en nieuwsdienst vermeden werden. Zoveel ellende, het werd haar te zwaar. En is het geen risico, dat wat er zoal gebeurt, niet boeit?
Het is ook zwaar. Oekraïne, de Westbank (Jenin – o.m. 9 doden), Jemen, Myanmar, Mali, enzovoort.
Niets nieuws onder de zon natuurlijk. Ooit – al weer lang geleden – had ik de gewoonte om de nare berichten in een nieuwsuitzending onmiddellijk te benutten als gebedsonderwerpen. Waarom hield ik daar mee op? Zou het niet goed zijn om er weer mee te beginnen? Zou het niet goed zijn wanneer meer en meer mensen hun pijn en zorg om wat zich in de wereld afspeelt zouden gebruiken als een onderwerp voor hun ‘gesprek met God’?
Laten we dan in ieder geval ook denken aan, bidden voor, de honderdduizenden ouders, vrouwen en kinderen in Rusland en Oekraïne, die rouwen om al de slachtoffers van die zogenaamde ‘speciale operatie’.
