Laten we het eens hebben over de toekomst van de kerk. Dat deze blijft bestaan mag duidelijk zijn. Maar de vraag is hoe.
Een van mijn zoons woont in het noorden van Afrika, aan de Rode Zee. Er is wel een kerk in zijn woonplaats, maar die is voor hem niet geschikt. De priesters van dit kerkgenootschap zien in het algemeen protestanten als afvalligen. De diensten worden gehouden in een taal die zelfs de lokale gelovigen niet of nauwelijks verstaan. Een dergelijke kerk lijkt te overleven op de saamhorigheid, de verbondenheid, zoals die groeit wanneer de meerderheid in de omgeving andersgelovig is. Onder druk ontstaan goede dingen. Jongeren van deze kerk hebben bijvoorbeeld zo ongeveer allemaal een kleine tatoeage op de pols of tussen duim en wijsvinger: vier puntjes, die samen een kruis vormen. Zij zijn er trots op christen te zijn.
En wij? Wij zijn het zo gewend samen en misschien vinden we het wel best zoals we geloven en zoals het gaat. Het loopt wat terug bijna overal, maar ja … wat doe je er aan?
Die zoon was pas een tijdje in Nederland. Hij vertelde van twee kerkdiensten die hij had bezocht. De ene dienst was van een aan de Christelijk Gereformeerde kerk verbonden pioniersgemeente in Almere. Tientallen nationaliteiten komen daar samen. Gezongen wordt er met een band; opwekkingsliederen tot aan Psalmen oude berijming. Stevige, uitleggende, verkondigende preken.
Door de week allerlei activiteiten en lid kun je pas worden na een jaar een cursus te hebben gevolgd.
De andere dienst was in Amsterdam. In een discotheek. Afgeladen vol met vooral jongeren. Pittige muziek, waarop een aantal bezoekers heftig danste en iedereen uitbundig zong. Een preek waarin, aan de hand van bijbelteksten, heel actuele en praktische zaken aan de orden kwamen. Het was wel even wennen daar, maar de sfeer was goed.
Deze jongeman is nu weer terug naar de Rode Zee, maar hij heeft een behoorlijke ‘kerkdouche’ gehad.
En wij? Wat is de kerk van de toekomst voor ons? Kunnen we tot in het oneindige doorgaan zoals we het gewend zijn? Zoals het al eeuwen gaat? Of hebben we een andere verpakking nodig voor het goede nieuws?
Het is, denk ik, niet mogelijk en ook niet wenselijk en nodig om te proberen de eredienst aantrekkelijk te maken. Wat dat betreft is er de afgelopen vijftig jaar van alles gedaan. Maar wie elke zondag een soort festival wil in de kerk, kan dat beter overlaten aan vakmensen uit de showbusiness.
Meer zinvol lijkt het mij om aan het begin van elk seizoen samen de vraag te bespreken wat de gemeente nodig heeft (grote kans dat daaruit iets komt als: leer ons wat vergeving betekent en hoe we als christenen kunnen leven – ook ten dienste van onze omgeving). Dat is de inhoud! En dan komt de vraag naar de verpakking. Op welke manier, in welke vorm, bereiken we wat ons voor ogen staat?
Misschien gaat het roer dan wel helemaal om; krijgen de diensten een heel andere vorm.
