Een nieuw jaar, jongvee in de wei en de oude koeien allemaal mooi in de sloot laten. Het is, wanneer je de uitdrukking letterlijk neemt, een heel erg wonderlijke: geen oude koeien uit de sloot halen.
Ik heb gezien hoe in Egypte, in de rivier de Nijl, de opgezwollen kadavers van dode dieren ronddreven. Een walgelijk gezicht, maar bovendien lijkt het me een bron van ellende, van gezondheidsrisico.
Waarom wij dan toch de beesten maar in de sloot moeten laten? Het is mij een volstrekt raadsel, tenzij …
Een erg bemoedigende bijbeltekst is die, waarin de profeet Jesaja vertelt dat God onze zonden in het diepst van de zee werpt en er zelfs niet meer aan (terug)denkt. Er gaat wel iets vooraf aan dit moment en dat is een opruiming. Wat we gedaan hebben, om onszelf te vervreemden van God en van elkaar, moet wel worden uitgesproken.
Berouw, vergeving vragen; verlangen naar verandering, naar (in Gods ogen) goed gedrag, dat heelmakend en bevrijdend werkt. Dat is de normale reactie, wanneer een mens doorkrijgt wat hij heeft veroorzaakt en waartoe hij in staat is.
Wanneer wij de foute dingen die we zeggen/doen/denken laten zitten, met de gedachte van ‘zand er over’, gaat de boel rotten. Net als de kadavers in de Nijl, waarvan ik mij trouwens afvroeg hoe lang een proces van opzwelling doorgaat en of het eindresultaat een soort ontploffing is. Een ontploffing, zoals bij ons, mensen, wanneer we de dingen niet uitspreken en belijden, maar opkroppen totdat de bom barst.
De ‘oude koeien’ moeten inderdaad maar in de sloot blijven wanneer we niet kunnen vergeven. Hele families zijn uitelkaar gescheurd omdat iemand steeds maar terugkomt op een fout uit het verleden. Maar niet kunnen vergeven, zorgt er voor dat het rottings- en ontbindingsproces een goede kans krijgt. ‘Geen wrok koesteren en geen wraak nemen’, staat er in Leviticus 19. Vertrouw de afhandeling maar toe aan de Heer.
Ik denk, dat dit de bijbelse versie is van de uitdrukking over de koeien en de sloot.
Wanneer wij de koeien niet kunnen laten liggen, maar telkens weer opvissen, verbitteren we onszelf en de relatie met elkaar. Verbitterde, wrokkige mensen zijn een plaag voor zichzelf en hun omgeving. Bovendien zijn ze het spoor van Jezus totaal bijster.
Maar het is lastig. Omdat ons geheugen vaak heel goed werkt als het gaat om wat ons is aangedaan. Vergeten valt niet mee. Evenmin trouwens als het leren van de les van de geschiedenis. Vergeten hoeft ook niet, maar het is wel nodig om de les van de geschiedenis te leren.
En die les bestaat er toch allereerst uit, dat we in de gaten houden hoe Jezus was (en is).
Dat betekent, dat wij de ‘oude koeien’ niet laten rotten waar ze liggen. We halen ze op om ze te laten verwerken. We delen met de Heer wat ons dwars zit en oefenen onszelf in het loslaten. Met zijn hulp. Dan halen wij ze in ieder geval niet op om het vernietigende kwaad te laten groeien.
