Zodra de jaarrekening 2023 is ingediend en deze is afgehandeld door het Classicale College voor de Behandeling van Beheerszaken (CCBB) kunnen colleges van kerkrentmeesters starten met de meerjarenraming 2024.
Het invullen van een meerjarenraming in FRIS werkt anders dan in een Excel-sheet. Het is daarom goed om eerst de handleiding meerjarenraming te lezen en dan pas de getallen in te vullen. Voor 2024 zijn enkele vereenvoudigingen doorgevoerd. Het gaat daarbij vooral om de verwerking van herwaarderingen, die bij een juiste verwerking meteen in het vermogen worden gemuteerd. Een uitgebreide toelichting met voorbeelden vind je in de handleiding.
Een aantal aandachtspunten bij het maken van de meerjarenraming:
Nog vragen? Stuur een mail naar fris-help@protestantsekerk.nl.
Lees ook:
‘Boeren is iets wat in je zit, ik zou niet anders willen.’ Dat zeggen de meeste boeren als je hen vraagt naar hun beroep. Maar door de huidige wet- en regelgeving hebben boeren het moeilijk. “Veel boeren zitten in een klem van somberheid, omdat ze geen perspectief hebben”, vertelt Cornelis Mosselman (41), akkerbouwer in het Zuid-Hollandse Ooltgensplaat.
Het lijkt of de boer het afvalputje van de maatschappij is geworden. Vanuit de samenleving klinkt voortdurend de boodschap dat boeren milieuvervuilers zijn en niet goed omgaan met hun dieren. “De verbinding tussen burger en boer, die vroeger heel vanzelfsprekend was, is er nauwelijks meer”, zegt Mosselman. “Steeds minder mensen beseffen waar ons voedsel vandaan komt, en waar boeren tegenaan lopen. We moeten beter nadenken over de keuzes die we dagelijks maken en samen op zoek naar een manier hoe we het anders kunnen inrichten. Kleine, dagelijkse keuzes op het gebied van voedsel kunnen al verschil maken.”
Ook Martin Immink (47), die samen met zijn vrouw een melkveebedrijf in Daarle (Overijssel) runt, kan slapeloze nachten hebben. En dan niet zozeer vanwege het natte weer van de laatste maanden. “We hebben altijd al verschillende periodes van droogte en vernatting gehad, we moeten dealen met wat er is. Zo staat het ook al in de Bijbel: in vette jaren werden de graanschuren in Egypte volgestouwd voor de magere jaren.” De onzekerheden door wet- en regelgeving vanuit de overheid baren hem meer zorgen. “De regels stapelen zich maar op. Er zit veel onkunde achter en dat steekt. LTO Nederland levert goede input, maar daar wordt maar weinig mee gedaan. De overheid moet meer het land in, luisteren naar wat er leeft. Naast de boeren gaan staan, en openstaan voor ideeën.”
Zes jaar geleden stapte Mosselman over op biologisch boeren en regeneratieve landbouw. Pionieren, noemt hij het. “Het was en is een enorme zoektocht, maar vanuit het oogpunt van goed rentmeesterschap moet het anders. Ik ben in mijn werk steeds bezig met de landbouw van de toekomst. Hoe ik die het beste kan vormgeven.” Hij ging op een andere manier telen, zodat hij het milieu minder belast. “Ik wil werken aan een systeem dat uiteindelijk beter tegen het veranderende weer kan.”
Ook Immink is graag bereid het anders te doen. “Sinds een paar jaar zaai ik klaver in het grasland. Eerst was ik daar geen voorstander van, maar op advies heb ik het een jaar geprobeerd. Nu ben ik er enthousiast over. Het haalt stikstof uit de lucht, we hebben geen kunstmest meer nodig, en het geeft dezelfde opbrengst. Met ruimte voor dit soort innovaties kunnen we problemen van deze tijd oplossen. Hiermee kom je verder dan met regels voor wat er allemaal niet mag.”
Vrijwel iedereen heeft wel een mening over boeren, merkt Immink. “En iedereen zoekt argumenten in zijn eigen straatje om die mening te staven. Het dorp is bezig met de aanvraag voor windturbines. Dat levert wrijving op. Mensen hebben vaak maar weinig oog voor een andere kant van het verhaal, het levert eindeloze discussies op. Dat zie je ook in Kamerdebatten, ik maak me daar zorgen om. Iedereen mag voor zichzelf opkomen, maar partijen moeten rond de tafel om er samen uit te komen. In harmonie met elkaar kom je het verst.”
Mosselman ervaart ook wrijving. “Je wordt als boer niet beloond voor je diversiteit of voor het minder vervuilen van je omgeving.” Afgelopen jaar was een ingewikkeld groeiseizoen, met een droge zomer en een extreem natte periode in het najaar. “Ik stopte veel tijd in de groei van mijn wortels, maar na de oogst kreeg ik ze niet verkocht. Ze voldeden niet aan het schoonheidsideaal van de versmarkt. De wortels werden op uiterlijk beoordeeld, niet op smaak en inhoud. Daarmee wordt de sector onrecht aangedaan.” Via een actie op social media verkocht hij toch een deel van de oogst, het andere deel ging naar de Voedselbank.
Een tijd van ongewone stappen zetten, zo omschrijft Cornelis Mosselman de afgelopen jaren. Dat kon hij alleen met de hulp van God. “Als ik mijn geloof niet had, was ik nooit aan deze zoektocht begonnen.” In 2024 houdt hij een sabbatsjaar. Het land krijgt een jaar rust, het bemesten blijft. Om toch inkomsten te hebben, heeft hij een aantal dagen in de week een externe opdracht. “Ik wil iets doen met alle geleerde lessen om te kijken hoe ik in 2025 verder ga."
Als christenen moeten we voorop lopen om de agrarische sector in Nederland vorm te geven op een manier die gezond en toekomstbestendig is, vindt Mosselman. “God gaf ons de opdracht rentmeester te zijn van de aarde. We moeten keihard aan de slag om te doen wat goed is. Biddag is een goede gelegenheid om te bidden voor de boeren én voor mensen die invloed hebben op het beleid.”
Immink bezoekt op Biddag de ochtenddienst van de hervormde gemeente in Daarle. “Het geeft me moed om samen met anderen te bidden voor een nieuw seizoen. Daarbij spreken we onze afhankelijkheid van God uit. Wij doen ons best, maar Hij heeft de wereld in handen.”
Woensdag 13 maart is het Biddag voor gewas en arbeid. Op deze dag wordt gebeden om Gods zegen voor de oogst en het werk, maar in bredere zin ook voor het welzijn in de familie en gemeente, de economie, de samenleving en de wereld.
>> Meer informatie over het bedrijf van Cornelis Mosselman: vooruitboeren.com
Lees ook:
Alle plaatselijke gemeenten dragen jaarlijks bij aan de Solidariteitskas. Een gemeente die financiële steun nodig heeft om een vernieuwend plan uit te voeren kan subsidie aanvragen bij de Solidariteitskas.
Gemeenten kunnen subsidie aanvragen voor samenwerkings- en revitaliseringskosten en fusieprocessen met andere gemeenten. Ook kan een bijdrage worden verstrekt in de kosten van nieuwbouw, verduurzaming, restauratie van een kerkgebouw of kerkorgel, als de gemeente hiervoor zelf niet voldoende financiële middelen heeft.
Een voorbeeld van zo’n subsidie is de financiële bijdrage voor de verbouwing van ontmoetingscentrum ‘Het Annahuis’, het kerkelijk centrum van de Protestantse Gemeente RaalteVerder lezenEen energiezuinig kerkelijk centrum dankzij subsidie uit de Solidariteitskas. Het gebouw is niet alleen heel belangrijk en onmisbaar voor de gemeente, maar wordt daarnaast ook gebruikt door 32 lokale verenigingen. Na 50 jaar was het hard toe aan een verduurzamingsslag. Er werden onder andere 60 zonnepanelen op het dak gelegd en het oude glas werd vervangen door HR++-glas dat zorgt voor een goede isolatie. “Dankzij deze vernieuwingen is ons gebouw nu heel energiezuinig. Dat scheelt enorm in de kosten”, vertelt kerkrentmeester Van den Brink. De renovatie van het Annahuis sloeg een gat in de begroting van de protestantse gemeente. “Daarom hebben we een subsidieaanvraag gedaan bij de Solidariteitskas van de Protestantse Kerk. We zijn heel dankbaar dat die subsidie is toegekend. Want dankzij ons Annahuis kunnen we als kerk voor de hele omgeving iets betekenen.”
Met de flyer informeer je gemeenteleden aan de hand van een voorbeeld over het doel en de noodzaak van een bijdrage aan de Solidariteitskas. Bestel de flyer voor 2024 gratis via de webwinkel van de Protestantse Kerk.
Lees meer over de subsidiemogelijkheden via de Solidariteitskas:
De Lutherse Wereldfederatie (LWF) maakt zich grote zorgen over het verlies aan mensenlevens en de toenemende polarisatie wereldwijd, gericht tegen Joodse en Palestijnse gemeenschappen. Ze roept op tot een staakt-het-vuren en vrijlating van gijzelaars in Gaza. Op 5 maart - 5 maanden na de aanval van Hamas - kwam de LWF met een indringend statement.
In de komende twee weken zijn pastores uit de zeven wereldregio's van de LWF bijeen om samen te reflecteren op pastoraat in het perspectief van hun eigen context en in gesprek met de pastorale inzichten van Luther en de lutherse traditie. Ds. Kersten Storch van de Protestantse Kerk is hierbij aanwezig.
Wie aan een kerk in Rusland denkt, denkt al gauw aan de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill. Maar er zijn ook andere kerken in dit land. Zoals de Lutherse Kerk, klein in aantal, die zich staande probeert te houden in een ingewikkelde politieke situatie, met gevaar voor de het bestaan van haar leden en leider. Zo werd de politieke situatie voor de rol van de vorige lutherse aartsbisschop zo gevaarlijk dat hij uitweek naar het buitenland. Zij die hem opvolgen, werken onder extreme omstandigheden, ook als het gaat om de relaties met de lutherse wereldfamilie niet los te laten. Een extra uitdaging in het licht van bijvoorbeeld de sancties die door de landen van de Europese Unie zijn opgelegd aan de relatie met en ondersteuning van projecten in Rusland.
Een gezamenlijke werkgroep van de Conferentie van Europese Kerken (CEC) en de Katholieke Raad van Europese Bisschoppenconferenties (CCEE) kwam van 1 tot 3 maart bijeen in Lodz, Polen, om hun gezamenlijke oecumenische document Charta Oecumenica bij te werken en te herzien. Het werd in 2001 ondertekend door de voorzitters van de twee organisaties en heeft als doel de gemeenschap tussen de kerken in stand te houden en te ontwikkelen. Het markeerde het begin van de eeuw door de kerken in Europa op te roepen tot dialoog, eenheid en actie, en in het bijzonder tot hun gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om vrede en gerechtigheid in Europa te realiseren.
Ds. Coen Wessel wordt per 1 april de nieuwe algemeen secretaris van de Raad van Kerken in Nederland. Hij volgt daarmee ds. Christien Crouwel op, die deze functie ruim vijf jaar vervulde. Wessel geeft aan uit te zien naar zijn nieuwe functie. "Er zijn volop kansen voor de oecumene. Op vele niveaus groeit de samenwerking tussen christenen. Ik hoop daaraan mee te werken."
Op 12 april vindt de jaarlijkse oecumenelezing plaats. Het neoliberale denken over mens en maatschappij is diep verankerd in onze samenleving. Kunnen we ons nog alternatieven voorstellen? Bieden christelijke tradities daar inspiratie voor? Econoom Paul Schenderling gaat in zijn lezing op zoek naar een ander model van samenleven met het bijbelboek Exodus als inspiratiebron. Aan de hand van kleine en grote verhalen neemt hij ons mee naar een Nederland dat binnen de draagkracht van de aarde leeft, terwijl mensen gelukkiger zijn en de welvaart van verreweg de meeste Nederlanders intact blijft.
Lees ook:
Ruim vijf jaar was Klaas Dijkstra predikant voor het beroepingswerk. Toen hij begon was een van zijn opdrachten om advieslijsten voor vacante gemeenten samen te stellen. Op zo’n advieslijst staan namen van voor de gemeente mogelijk geschikte, beroepbare predikanten. Klaas Dijkstra: “Zo nu en dan was het nodig om een tweede advieslijst voor een gemeente op te stellen omdat de eerste geen geschikte kandidaat had opgeleverd. Tegenwoordig zijn er gemeenten die een derde, vierde of zelfs vijfde lijst aanvragen. Ook eigen inspanningen van gemeenten zoals het plaatsen van een advertentie leveren vaak niet het gewenste resultaat.”
Het aantal predikanten is de laatste jaren door vergrijzing in een rap tempo geslonken, en het aantal afgestudeerde theologen vangt het tekort niet op. Er zijn initiatieven die het tij hopen te keren, zoals de Roepingenzondag waarop mensen geattendeerd worden op het predikantschap, en het ambulant predikantschap dat openstaat voor emeriti.
Daarnaast hebben veel gemeenten te maken met krimp: minder leden, dus minder bestuurskracht en financiële middelen. “Ook dat levert hobbels op voor het beroepingswerk”, ziet Dijkstra. “Een predikant die een fulltime aanstelling zoekt, kun je niet zomaar een parttime aanstelling aanbieden. Het is steeds lastiger om vacatures te vervullen.”
Een krimpend aantal pastores betekent dat niet elke gemeente meer een geestelijk leider (predikant, kerkelijk werker of pionier) heeft. Dijkstra wil gemeenten dan ook stimuleren om na te denken over samenwerking. “Dan kun je de beschikbare menskracht delen.” In de classes Noord-Brabant/Limburg en Groningen/Drenthe zijn interim-predikanten aan het werk om samenwerking tussen gemeenten te stimuleren. “Maar de problematiek speelt ook in andere classes.”
Naast de noodzaak van samenwerking ziet Dijkstra de noodzaak van solidariteit tussen gemeenten. “Grote gemeenten redden zich vaak nog wel, maar zijn terughoudend wanneer ze tot samenwerking worden uitgenodigd. Het zou mooi zijn als zij kleine gemeenten, die het niet goed meer redden, ondersteunen. In de classis Groningen-Drenthe is een samenwerkingsverband ontstaan tussen twee wat grotere gemeenten en een aantal kleine gemeenten; zij stellen samen pastores aan. Dat zou in meer regio’s een oplossing kunnen zijn. Ik hoop dat het gesprek over dergelijke samenwerking in alle classes een impuls krijgt.”
Dijkstra, die zijn werkzame leven als gemeentepredikant begon en later onder meer regionaal adviseur van de classicale vergaderingen Friesland en Groningen/Drenthe werd, heeft altijd veel voldoening beleefd aan het ondersteunen van plaatselijke gemeenten in het vormgeven van kerk-zijn. Een dankbare taak, vindt hij. Hij heeft een wens én een boodschap voor de gemeenten. “Mijn wens is dat gemeenten inspiratie, creativiteit en uithoudingsvermogen vinden om het evangelie vruchtbaar te laten zijn in en voor de samenleving. Mijn boodschap aan hen is dan ook: zoek elkaar op, je hebt elkaar nodig.”
Vanaf 1 maart neemt ds. Giel Schormans de taken van Dijkstra over. Schormans, al een kleine anderhalf jaar werkzaam in het beroepingswerk, is op 3 maart als predikant in algemene dienst ten behoeve van het beroepingswerk bevestigd in de Oude Kerk in Voorburg. Hij is te benaderen via arbeidsbemiddeling@protestantsekerk.nl.
> Zie ook het interview in het blad van de Bond van Nederlandse Predikanten